Skip to main content

Posts

Showing posts from March, 2022

Bhupal Nobles' University, Udaipur Convocation | рднूрдкाрд▓ рдиोрдмрд▓्рд╕ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рдЙрджрдпрдкुрд░ рджीрдХ्рд╖ांрдд рд╕рдоाрд░ोрд╣

рднूрдкाрд▓ рдиोрдмрд▓्рд╕ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рджीрдХ्рд╖ांрдд рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдорд╣ाрд░ाрдгा рдк्рд░рддाрдк рд╕्рдЯेрд╢рди рд░ोрдб, рд╕ेрд╡ाрд╢्рд░рдо рд╕рд░्рдХрд▓, рдЙрджрдпрдкुрд░। рднूрдкाрд▓ рдиोрдмрд▓्рд╕ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдЙрджрдпрдкुрд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╡рд░्рд╖ 2018 рд╕े 2024 рддрдХ рдХी рд╕्рдиाрддрдХ рдПрд╡ं рд╕्рдиाрддрдХोрдд्рддрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоें рдЙрдд्рддीрд░्рдг рдПрд╡ं рд╡िрдж्рдпाрд╡ाрдЪрд╕्рдкрддि (Ph.D.) рдЙрдкाрдзिрдзाрд░िрдпों рдХे рд▓िрдП рджीрдХ्рд╖ाрди्рдд рд╕рдоाрд░ोрд╣ 27 рдоाрд░्рдЪ 2025 рдЧुрд░ूрд╡ाрд░ рдХो рдк्рд░ाрддः 10:30 рдмрдЬे рдЖрдпोрдЬिрдд рдХрд░рдиे рдХा рдиिрд╢्рдЪिрдд рд╣ुрдЖ рд╣ै। рджीрдХ्рд╖ाрди्рдд рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдоें 2020 рд╕े 2025 рддрдХ рдХी рд╡िрдж्рдпाрд╡ाрдЪрд╕्рдкрддि рдХी рдЙрдкाрдзिрдпों рддрдеा рд╕्рдиाрддрдХ рдПрд╡ं рд╕्рдиाрддрдХोрдд्рддрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдоें рд╡рд░्рд╖ 2024 рддрдХ рдк्рд░рдердо рд╕्рдеाрди рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЫाрдд्рд░ों рдХो рдЙрдкाрдзि рдПрд╡ं рд╕्рд╡рд░्рдг рдкрджрдХ рдк्рд░рджाрди рдХिрдП рдЬाрдпेंрдЧे। рдЕрддः рдЬो рдЙрдкाрдзिрдзाрд░ी рдЙрдХ्рдд рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдоें рдЙрдкाрдзि рдк्рд░ाрдк्рдд рдХрд░рдиे рдХे рдЗрдЪ्рдЫुрдХ рд╣ों, рд╡े рд╕рдоाрд░ोрд╣ рдоें рдЙрдкрд╕्рдеिрдд рд╣ोрдиे рдХी рд▓िрдЦिрдд рд╕ूрдЪрдиा рдХे рд╕ाрде рд╕्рдиाрддрдХ рдПрд╡ं рд╕्рдиाрддрдХोрдд्рддрд░ рдк्рд░рдердо рд╡рд░ीрдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рдЫाрдд्рд░ों рд╣ेрддु, рдкंрдЬीрдХрд░рдг рд╢ुрд▓्рдХ ₹500 рд╡ рдЙрдкाрдзि рд╢ुрд▓्рдХ ₹5000 (рдХुрд▓ ₹5500) рдПрд╡ं рд╡िрдж्рдпाрд╡ाрдЪрд╕्рдкрддि (Ph.D.), рд╢ोрдзाрд░्рдеी рдкंрдЬीрдХрд░рдг рд╢ुрд▓्рдХ ₹500 рд╡ рдЙрдкाрдзि рд╢ुрд▓्рдХ ₹5000 (рдХुрд▓ ₹5500) рдирдХрдж рдЕрдерд╡ा рдбिрдоाрдг्рдб рдб्рд░ाрдл्рдЯ рднूрдкाрд▓ рдиोрдмрд▓्рд╕ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рдЙрджрдпрдкुрд░ рдХे рдиाрдо рдмрдиाрдХрд░ рдХुрд▓рд╕рдЪिрд╡, рднूрдкाрд▓ рдиोрдмрд▓्рд╕ рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп, рдЙрджрдпрдкुрд░ рдХो рджिрдиांрдХ 17.03.2025 рддрдХ ...

рдЕрдкрдн्рд░рд╖्рдЯрддा | Degeneracy in Hindi

 рдЕрдкрдн्рд░рд╖्рдЯрддा рд╡े рд╕рднी рдКрд░्рдЬा рд╕्рддрд░ рдЬिрдирдХे рдЖрдЗрдЧрди рдоाрди рд╕рдоाрди рд╣ों, рдкрд░рди्рддु рдЖрдЗрдЧрди рдлрд▓рди рднिрди्рди рд╣ों, рдЕрдкрдн्рд░рд╖्рдЯ рдКрд░्рдЬा рд╕्рддрд░ рдХрд╣рд▓ाрддे рд╣ैं। рдКрд░्рдЬा рд╕्рддрд░ों рдХा рдпрд╣ рдЧुрдг рдЕрдкрдн्рд░рд╖्рдЯрддा рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै। рдЕрдкрдн्рд░рд╖्рдЯрддा рдХा рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░рдг рдКрд░्рдЬा рд╕्рддрд░ों рдХे рдЖрдЗрдЧрди рдлрд▓рдиों рдХा рднिрди्рди—рднिрди्рди рд╣ोрдиा рд╣ै। рд╕рдоाрди рдКрд░्рдЬाрдУं рд╡ाрд▓े рдКрд░्рдЬा рд╕्рддрд░ рдХे рдЖрдЗрдЧрди рдлрд▓рди рдХे рднिрди्рди—рднिрди्рди рд╣ोрдиे рдХा рдоुрдЦ्рдп рдХाрд░рдг рдЙрдирдХी рдХ्рд╡ांрдЯрдо рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдХा рднिрди्рди—рднिрди्рди рд╣ोрдиा рд╣ै। рдпे рднिрди्рди—рднिрди्рди рдХ्рд╡ांрдЯрдо рд╕ंрдЦ्рдпाрдПं рд╕рдоाрди рдКрд░्рдЬाрдУं рд╡ाрд▓े рдЕрд▓рдЧ—рдЕрд▓рдЧ рддрд░ंрдЧ рдлрд▓рдиों рдХो рджрд░्рд╢ाрддी рд╣ैं। рд╕рдоाрди рдКрд░्рдЬा рд╡ाрд▓े рднिрди्рди—рднिрди्рди рддрд░ंрдЧ рдлрд▓рдиों рдпा рдЖрдЗрдЧрди рдлрд▓рдиों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдЙрд╕рдХी рдЕрдкрдн्рд░рд╖्рдЯрддा рдХी рдХोрдЯि рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ै।

рдеॉрдорд╕рди рдХी рдкрд░рд╡рд▓рдп рд╡िрдзि | Thomson’s parabola method in Hindi | EMFT and Relativity | Motion of charged particles in E and B fields

рдеॉрдорд╕рди рдХी рдкрд░рд╡рд▓рдп рд╡िрдзि рдзрди рдХिрд░рдг рд╡िрд╢्рд▓ेрд╖рдг рдпрд╣ рд╡िрдзि рдЖрд╡ेрд╢ рддрдеा рдж्рд░рд╡्рдпрдоाрди рдХा рдЕрдиुрдкाрдд рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░рдиे рдоें рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рд▓ाрдИ рдЬाрддी рд╣ै। рдеॉрдорд╕рди рдкрд░рд╡рд▓рдп рд╡िрдзि T = рдиिрд░्рд╡рд╣рди рдирд▓ी рд╣ै। рдЗрд╕ рдирд▓ी рдоें рдЧैрд╕ рдХा рджाрдм 0.01 mm рдкाрд░े рдХे рджाрдм рдХे рдмрд░ाрдмрд░ рд░рдЦा рдЬाрддा рд╣ै। E = рдХेрд╢िрдХा рдирд▓ी C = рдХैрдеोреЬ рд╣ै, рдЬिрд╕рдоें рдЕрдд्рдпрди्рдд рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдЫिрдж्рд░ рд╣ोрддे рд╣ैं। W = рдкाрдиी рдХा рдЬेрдХेрдЯ рд╣ै, рдЬिрд╕े рдХैрдеोреЬ рдХो рдардг्рдбा рдХрд░рдиे рдоें рдк्рд░рдпोрдЧ рдоें рд▓ाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। A рддрдеा B рдзाрддु рдХी рджो рдк्рд▓ेрдЯें рд╣ैं, рдЗрди рдк्рд▓ेрдЯों рдХे рдордз्рдп рд╡िрдж्рдпुрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЖрд░ोрдкिрдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। N рддрдеा S рд╢рдХ्рддिрд╢ाрд▓ी рдЪुрдо्рдмрдХ рдХे рдЙрдд्рддрд░ी рддрдеा рджрдХ्рд╖िрдгी рдз्рд░ुрд╡ рд╣ैं। K = рдЕрдд्рдпрдзिрдХ рдиिрд░्рд╡ाрддिрдд рдХैрдорд░ा P = рдлोрдЯोрдЧ्рд░ाрдлिрдХ рдк्рд▓ेрдЯ R = рддрд░рд▓ рд╡ाрдпु рдЬाрд▓ рд╣ै, рдЗрд╕рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ K рдоें рджाрдм рдХा рдоाрди рдЕрдд्рдпрди्рдд рдХрдо рд░рдЦрдиे рдХे рд▓िрдП рдк्рд░рдпुрдХ्рдд рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдХाрд░्рдп рдк्рд░рдгाрд▓ी рдЧैрд╕ рдХी рдЖрдкूрд░्рддि рд╕ुрдиिрд╢्рдЪिрдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЧैрд╕ рдХी рдПрдХ рд╕्рдеिрд░ рд╡ाрд╖्рдк рдХो E рд╕े рдЧुрдЬрд░рдиे рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рддрдеा рдирд▓ी рдоें рд╕े рдк्рд░рд╡ाрд╣िрдд рд╣ोрдиे рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд्‌ рдЗрд╕े M рдж्рд╡ाрд░ा рдмाрд╣рд░ рдиिрдХाрд▓ рджिрдпा рдЬाрддा рд╣ै। T рдоें рдЙрдд्рдкрди्рди рдзрдиाрдпрди C рдХी рдУрд░ рдк्рд░рд╡ाрд╣िрдд рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╡े рдЖрдпрди, рдЬो C рдкрд░ рдЕрдХ्рд╖ीрдп рд░ूрдк рд╕े рдкрд╣ुंрдЪрддे рд╣ैं, рдЗрд╕рдХे рд╕ूрдХ्рд╖्рдо рдЫिрдж्рд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╕ं...

рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдм рд░рдЪрдиा рддрдеा рди्рдпूрдЯрди рд╕ूрдд्рд░ | Formation of image and Newton’s formula in Hindi | Optics | General theory of image formation

рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдм рд░рдЪрдиा рддрдеा рди्рдпूрдЯрди рд╕ूрдд्рд░ рдк्рд░рдзाрди рдмिрди्рджुрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдм рд░рдЪрдиा рдк्рд░рдзाрди рдмिрди्рджुрдУं рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рддिрдмिрдо्рдм рд░рдЪрдиा рд╡рд╣ рдХिрд░рдг рдЬो рдоुрдЦ्рдп рдЕрдХ्рд╖ рдХे рд╕рдоाрди्рддрд░ рд╣ोрддी рд╣ै, рд▓ेрди्рд╕ рдиिрдХाрдп рд╕े рдЕрдкрд╡рд░्рддрди рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд्‌ рдлोрдХрд╕  F 2   рдкрд░ рдоिрд▓рддी рд╣ै। рд╡рд╣ рдХिрд░рдг рдЬो рдк्рд░ाрд░рдо्рдн рдоें  F 1   рдкрд░ рдЖрдкрддिрдд рд╣ोрддी рд╣ै, рд▓ेрди्рд╕ рдиिрдХाрдп рд╕े рдЕрдкрд╡рд░्рддрди рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд्‌ рдоुрдЦ्рдп рдЕрдХ्рд╖ рдХे рд╕рдоाрди्рддрд░ рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै। рдк्рд░рдХाрд╢ рдХिрд░рдг рдЬो рдк्рд░рдердо рдоुрдЦ्рдп рддрд▓ рдкрд░ рдХिрд╕ी рднी рдКंрдЪाрдИ рдкрд░ рдоिрд▓рддी рд╣ै рд╡рд╣ рд▓ेрди्рд╕ рдиिрдХाрдп рд╕े рдЕрдкрд╡рд░्рддрди рдХे рдкрд╢्рдЪाрдд्‌ рдж्рд╡िрддीрдп рдоुрдЦ्рдп рддрд▓ рд╕े рдЙрд╕ी рдКंрдЪाрдИ рдкрд░ рддрдеा рдк्рд░рдХाрд╢ीрдп рдиिрдХाрдп рдХी рдЙрд╕ी рджिрд╢ा рд╕े рдиिрдХрд▓рддी рд╣ै। рдПрдХ рдк्рд░рдХाрд╢ рдХिрд░рдг рдЬो рдиिрд░्рдирддि рдмिрди्рджु  N 1  рдкрд░ рдЖрдкрддिрдд рд╣ोрддी рд╣ै рд╡рд╣ рдж्рд╡िрддीрдп рдиिрд░्рдирддि рдмिрди्рджु  N 2  рд╕े рдкाрд░рдЧрдоिрдд рд╣ोрддी рд╣ै рддрдеा рдк्рд░рдердо рдХिрд░рдг рдХे рд╕рдоाрди्рддрд░ рд╣ोрддी рд╣ै। рди्рдпूрдЯрди рд╕ूрдд्рд░ рди्рдпूрдЯрди рд╕ूрдд्рд░ ╬ФABF 1   рддрдеा  ╬ФF 1 K 1 H 1   рд╕े                                                   ...

X-рдХिрд░рдг рд╕्рдкेрдХ्рдЯ्рд░рдо | X-ray spectrum in Hindi | Atomic and Molecular physics

X-рдХिрд░рдг рд╕्рдкेрдХ्рдЯ्рд░рдо X-рдХिрд░рдг X-рдХिрд░рдг рдХी рдЦोрдЬ рдЬрд░्рдорди рднौрддिрдХ рд╡ैрдЬ्рдЮाрдиिрдХ рд╡ेрд▓рдорди рдХोрди्рд░ाрдб рд░ोрди्рдЬрди рдиे 1895 рдоें рдХैрдеोреЬ рдХिрд░рдгों рдХे рдЧुрдгрдзрд░्рдоों рдХे рдЕрдз्рдпрдпрди рдХे рджौрд░ाрди рдХी। рдпे рдХिрд░рдгें рд╡ाрд╕्рддрд╡ рдоें рдЕрд▓्рдк рддрд░ंрдЧрджैрд░्рдз्рдпों рдХी рд╡िрдж्рдпुрддрдЪुрдо्рдмрдХीрдп рддрд░ंрдЧें рд╣ैं рдЬिрдирдХी рдкрд░ाрд╕ 10 ├Е рд╕े 0.5 ├Е рддрдХ рд╣ोрддी рд╣ैं। рдЙрдЪ्рдЪ рддрд░ंрдЧрджैрд░्рдз्рдп рд╡ाрд▓ी X-рдХिрд░рдгें, рдоृрджु X-рдХिрд░рдгें рддрдеा рдиिрдо्рди рддрд░ंрдЧрджैрд░्рдз्рдп рд╡ाрд▓ी X-рдХिрд░рдгें, рдХрдаोрд░ X-рдХिрд░рдгें рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ैं। X-рдХिрд░рдгों рдХे рдЧुрдгрдзрд░्рдо рдЪूंрдХि X-рдХिрд░рдгें рд╡िрдж्рдпुрдд рддрдеा рдЪुрдо्рдмрдХीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдж्рд╡ाрд░ा рд╡िрдЪрд▓िрдд рдирд╣ीं рд╣ोрддी рд╣ैं, рдЗрд╕рд▓िрдП рдЗрдирдоें рдХोрдИ рдЖрд╡ेрд╢िрдд рдХрдг рдирд╣ीं рд╣ोрддा рд╣ै। X-рдХिрд░рдгें рдЕрд▓्рдк рддрд░ंрдЧрджैрд░्рдз्рдп рдХी рд╡िрдж्рдпुрддрдЪुрдо्рдмрдХीрдп рд╡िрдХिрд░рдг рд╣ोрддी рд╣ै। X-рдХिрд░рдгें рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рднांрддि рдлोрдЯोрдЧ्рд░ाрдлिрдХ рдк्рд▓ेрдЯ рдХो рдк्рд░рднाрд╡िрдд рдХрд░рддी рд╣ैं, рдкрд░рди्рддु рдЗрдирдХा рдк्рд░рднाрд╡ рдк्рд░рдХाрд╢ рдХी рддुрд▓рдиा рдоें рдЕрдзिрдХ рддीрд╡्рд░ рд╣ोрддा рд╣ै। X-рдХिрд░рдгें рдк्рд░рдХाрд╢ рдХे рд╡ेрдЧ рд╕े рд╕ीрдзी рд░ेрдЦा рдоें рдЧрддि рдХрд░рддी рд╣ैं। рдпे рдХिрд░рдгें рдХрдИ рдзाрддुрдУं рдкрд░ рдк्рд░рддिрджीрдк्рддि рдЙрдд्рдкрди्рди рдХрд░рддी рд╣ैं। X-рдХिрд░рдгें рдЬिрд╕ рдЧैрд╕ рдоें рд╕े рдЧुрдЬрд░рддी рд╣ैं, рдЙрд╕े рдЖрдпрдиिрдд рдХрд░ рджेрддी рд╣ैं। X-рдХिрд░рдгों рдХी рднेрджрди рдХ्рд╖рдорддा рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддी рд╣ै рддрдеा рдпे рдХिрд╕ी рднी рдаोрд╕ рдоें рд╕े рдЧुрдЬрд░ рд╕рдХрддी рд╣ैं। рдпे рдк्рд░рдХाрд╢ ...

MCT | MOS- controlled thyristor | Power electronics

MOS Controlled thyristor (MCT) It is basically a thyristor with two MOSFETs built into the gate structure. One MOSFET is used for turning on the MCT and the other for turning off the device. MCT is a high frequency, high power, low-conducting drop switching device. A practical MCT consists of thousands of these basic cells connected in parallel just like a power MOSFET. This is done to achieve a high current carrying capacity of the device. Basic structure of MCT The equivalent circuit of MCT consists of one on-FET, one off-FET and two transistors. The on-FET is a p-channel MOSFET and off-FET is an n-channel MOSFET. An arrow towards the gate terminal indicates n-channel MOSFET and the arrow away form the gate terminal is the p-channel MOSFET. The two transistor in the equivalent circuit represents that there is regenerative feedback in the MCT just same as in an ordinary thyristor. (a) Equivalent circuit of MCT and (b) Circuit symbol of ...